maandag 17 oktober 2016

Geen hand voor ogen maar toch een velomobiel zien

Het is aardedonker. Ik schuifel zo'n beetje op de tast tussen de bomen door. Hier ergens moet mijn mooi gele Strada geparkeerd staan maar er is op deze maanloze nacht zonder enige verlichting in de buurt vrijwel geen hand voor ogen te zien.

Hij moet dáár ergens achteraan staan; waar ik mijn velo uit zicht had gezet terwijl ik zelf lekker binnen bij een knapperend haardvuur ging bbq'en met collega's. Reuze gezellig maar op een gegeven moment moet je naar huis.  En zie dan maar eens je fiets te vinden in een donker Veluws bos.

En dan zie ik iets. Geen helder gele velomobiel maar een beetje een grijzige vage vlek waarin ik met wat moeite mijn fiets herken. Hoe werkt dat eigenlijk, velomobielen zien in het donker?

Een gele velomobiel in het donker. Gelukkig doen de lichten het

Onze ogen bevatten lichtgevoelige kegeltjes en staafjes.  Elk oog heeft 6 tot 7 miljoen kegeltjes
En je hebt 120 miljoen staafjes per oog. De kegeltjes zorgen voor het zien van de kleur. De staafjes werken alleen met licht en donker.  Die staafjes zijn wel ongeveer honderd keer gevoeliger voor licht dan de kegeltjes. Die kegeltjes doen het niet in het donker, dus kijk je dan met de staafjes. Maar die zien veel minder scherp en zien geen kleur. Geen wonder dat ik een grijze vage Strada zag en geen gele duidelijke!

Met kleur hebben wij velomobielrijders wel wat. Dat merkte ik aan al de reacties wel toen ik mijn velomobielkleurconfigurator 2.0 publiceerde. Je moet de nieuwe kleur van je fiets natuurlijk mooi vinden maar het feit of die meer of minder opvalt kan ook nog van doorslaggevende betekenis zijn. Een kleur die er zelfs in een pikdonder Veluws bos nog voor zorgt dat je je velomobiel kunt terugvinden.

En als ik nu eens een rode Strada had gehad? Of een groen met zwarte? Wat had ik dan gezien in dat donkere bomenbos achter het bbq-restaurant? 

Een rode velomobiel in het donker

We hadden al ontdekt dat bij erg weinig licht de ogen vrijwel geen kleur meer zien. Alles vloeit ineen tot een grijze en zwarte massa. Maar toch blijft de kleur van, in ons geval de velomobiel, wel degelijk een rol spelen. De staafjes die het zicht overnemen hebben namelijk hun gevoeligheids-maximum rond blauwgroen liggen.en geven daardoor een andere indruk van de lichtheid dan de kegeltjes
Blauwtinten lijken daardoor in het donker helderder. Had ik een blauwe of blauw groene fiets gehad dan had ik 'm waarschijnlijk iets sneller gevonden in het donker. 

Bron http://www.ronbigelow.com/articles/color-perception-4/perception-4.htm
  
Een blauw groene (cyaan) velomobiel in het donker
En nu Paul? Ik heb een oranje met witte fiets. Hoe ziet die er uit in het donker? Gelukkig is er een oplossing voor dat probleem. Volledig interactief kun je zelf lekker met een setje kleuren in het duister gaan klikken. Ik heb mijn kleurenconfigurator iets aangepast zodat jezelf bovenstaande duistere kleurcombinaties kunt maken. Het is op deze webpagina voor 90% donker en de kleuren heb ik veel grijzer gemaakt. Zo kun je zelf beleven wat ik zag toen ik die avond op de tast door dat Veluwse bos schuifelde op zoek naar mijn velomobiel.

Let op! Het is gemaakt op basis van de bekende methode 'natte vinger'.  Het licht van je beeldscherm is wat anders dan het licht dat je fiets reflecteert op een maanloze nacht. Wees niet teleurgesteld wanneer je na veel wikken en wegen voor die mintgroene fiets hebt gekozen je 'm toch niet terug kunt vinden in een donker bos. Een zaklantaarn meenemen kan dan ook helpen. ;-)

Gaat dit alles helpen om veiliger door de nacht te fietsen? Hmm, ik denk van niet. Alhoewel ik bijvoorbeeld absoluut geen zwarte fiets zou aanschaffen is uitstekende verlichting toch wel een ietsepietsie belangrijker. En een paar flinke reflectiestroken helpen beslist.

Klik in het duister met Velomobiel in het donker

9 opmerkingen:

  1. Met de ogen van de automobilist gezien is de zichtbaarheid in donker uitstekend: http://www.saukki.com/2016/10/nakyvyys-visibility/

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ja die ken ik. Maar dan heb je het over autolampen (fel) of ander kunstlicht en het effect van reflectie. Oranje zelf is niet de meest zichtbare kleur in het donker...

      Verwijderen
  2. Ik ben ook meer bezig met het verbeteren van de reflectie voor de komende periode. Ik overweeg op de wielen van m'n DF een overdreven knallende reflectie te plakken, die ook de aandacht trekt door het ronddraaien.

    Daarnaast nog zoiets als wat we achterop de Velomobielen hebben, zo'n oranje streep voor ergens op de zijkant.

    Maar het moet natuurlijk moet het óók esthetisch nog verantwoord blijven voor overdag.. Ik ben vooral daar nog niet helemaal uit.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Wat een interessant verhaal dit keer Paul. Hoewel ik vaak in het donker moet werken heb er nooit bewust over nagedacht dat ik inderdaad sterk kleurverlies waarneem ( gele treinen worden vaal lichtgeel tot lichtgrijs in zwak strooilicht ) maar niet bewust registreer.

    En nu je het zegt, ik zie inderdaad vooral vormen in duisternis. Hersenen vullen vormen kennelijk aan tot herkenbare objecten zodat ik DENK dat ik goed zie :-)))

    Grappig genoeg werkt die illusie van de hersenen wel....nog nooit gevallen of mijn enkelbanden gescheurd na jaren in duisternis rondlopen en klimmen waar feitelijk bijna geen licht is ( rangeerterrein is afgekeurd, en milleu plan waardoor trein interieurverlichting s'nachts uit moet maakt het nog donkerder )












    BeantwoordenVerwijderen
  4. Uitstekende verlichting is natuurlijk wel funest voor de aerodynamica ... ;-)

    BeantwoordenVerwijderen
  5. O ja, zichtbaarheid met reflectiestroken vind ik ook belangrijk. Volgens mij zit het grootste punt in dat de meeste mensen nou niet bepaald bezig zijn in het verkeer met "er zou zometeen misschien wel eens een velomobiel aan kunnen komen". Defensief rijden dus, zeker in een velomobiel:)

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Je bent lekker van straat met je geprogrammeer Paul. Ik fiets tochliever ;-)
    Hoewel rood mij min of meer is overkomen, heb ik toch bewust gekozen voor witte accenten op mijn DF waar mogelijk. Ik ben mij terdege bewust dat er van rood niets overblijft in het donker.
    Overigens speeld bij zichtbaarheid in het donker meer mee. Als je gewënd ben aan autoverlichting en stadsverlichting, zal je daarbuiten niet direct veel zien. Je pupillen passen zich aan. Bij ons op de Veluwe komt het gelukkig nog voor dat het absoluut donker is zonder strooilicht uit de omgeving. Eenmaal gewend aan die duisternis wandel ik geregeld zonder hulp van verlichting moeiteloos door het pikdonkere bos. Als daarbij ook de maan schijnt kan ik er de krant nog lezen. Zeker als het zoals dit weekeind was: supermoon!

    BeantwoordenVerwijderen
  7. Je bent lekker van straat met je geprogrammeer Paul. Ik fiets tochliever ;-)
    Hoewel rood mij min of meer is overkomen, heb ik toch bewust gekozen voor witte accenten op mijn DF waar mogelijk. Ik ben mij terdege bewust dat er van rood niets overblijft in het donker.
    Overigens speeld bij zichtbaarheid in het donker meer mee. Als je gewënd ben aan autoverlichting en stadsverlichting, zal je daarbuiten niet direct veel zien. Je pupillen passen zich aan. Bij ons op de Veluwe komt het gelukkig nog voor dat het absoluut donker is zonder strooilicht uit de omgeving. Eenmaal gewend aan die duisternis wandel ik geregeld zonder hulp van verlichting moeiteloos door het pikdonkere bos. Als daarbij ook de maan schijnt kan ik er de krant nog lezen. Zeker als het zoals dit weekeind was: supermoon!

    BeantwoordenVerwijderen