dinsdag 29 april 2014

Luchtige geschiedenis van het B-woord

Het was op de vroege zondagochtend van 24 mei 1925 toen de kleine Georges langzaam wakker werd. Door het open raam kwam de heerlijke lucht van versgebakken stokbrood naar binnendrijven. Dat kwam van de bakker op de hoek van de rue Roque-de-Fillol in de Parijse voorstad Puteaux.  Georges kreeg gelijk zin in zijn ontbijt maar toen schoot hem te binnen dat hij vandaag jarig was!

Hij hoopte dat hij een fiets zou krijgen, maar ja dat vond Maman véél te gevaarlijk. Dat gewiebel op twee wielen vond ze "trop dangereux, mon petit!". Dus dat zat er waarschijnlijk niet in. Misschien een echt leren voetbal of een kleine accordeon?

Laatst passeerde ik een groepje kleine kinderen die op straat aan het spelen waren.

Terwijl ik ze voorbijreed hoorde ik het voor de zoveelste keer: die maar al te herkenbare lange áááá van het B-woord.

Waar komt dat toch vandaan? Een speurtocht met een dikke knipoog naar de bron van het B-woord.
Beneden zaten Papa en Maman Mochet al op Georges te wachten. Ze keken een beetje geheimzinnig en zijn vader had zo'n blik in zijn ogen waarvan je wist dat er iets verrassends zou gaan gebeuren.

"Kom maar eens mee", zei Charles Mochet tegen zijn zoon, "dat ontbijt kan wachten.". Ze liepen de trap af naar de grote werkplaats beneden.

Daar stond iets, het was groot maar er lag nog een doek overheen. Geen fiets, dat kon Georges zo wel zien, maar ook geen leren voetbal of een kleine accordeon. Maar wat dan wel?
 
"Ik weet dat je graag wil fietsen, maar helaas Maman vindt het té gevaarlijk. Daar kan ik ook niks aan doen.", zei Charles Mochet, terwijl hij naar Georges knipoogde. "Maar met deze fiets...", en met één ruk trok hij het doek weg, "...val je gegarandeerd nooit om!".

Wat Georges toen zag, heeft ons leven als velonauten veranderd. De adem stokte hem in de keel, want daar stond iets heel moois. Een fiets op vier wielen leek het wel. Glanzend geschilderd in mooi geel. Want dát was een eis van Madame Mochet geweest. "'T moet wel in een veilige opvallende kleur, Charles!", had ze hem op het hart gebonden.

Van links naar rechts: de kleine Georges, Charles Mochet en zijn echtgenote en uiterst rechts 
Jean van de bakkerij op de hoek, wiens vader een van de eerste kopers van de Velocar was.
(Parijs 1925)

"Ik noem het Le Velocar, en ik heb 'm speciaal voor jou gemaakt", zei Charles, terwijl hij de kleine Georges met één zwaai in zijn nieuwe voertuig zette. "Ga 'm maar gelijk proberen...".

En weg was Georges, de rue de Roque-de-Fillol uit, rechtsaf de Rue Rouselle op en dan via de de Rue de l'Oasis weer terug. Het was een enorm succes, hij had gelijk om de hoek al Jean van de bakker, die opschepper met zijn racefiets met dure luchtbanden, er helemaal uitgereden. "Mon Dieu..!", had Jean nog geroepen toen hij gepasseerd werd.

Maar toen de buurt eenmaal over de eerste schrik heen was, kwamen de grapjes. Je kunt het wel raden waarover. Ook toen vader Mochet de eerste Velocar overschilderde in mooi donkerrood  hielp dat niet meer. Het B-woord had zich vast geworteld in het onbewuste geheugen van de mens. En het zou daaruit nooit meer verdwijnen.

Als voorbereiding op deze blogpost vroeg ik op Twitter of alleen rijders in gele vm's het B-woord horen. De kleur is blijkbaar niet doorslaggevend. De vorm wel?
  • Oranje ook hoor. Alhoewel ik 'wortel' en 'knakworst' ook al gehoord heb. (@BaronEnQuest)
  • He een banaan. Ik hij is blauw hoor. Oh, een tomaat..... (@lighans)
  • ja hoor. Toen ik nog mijn oranje had hoorde ik ook vaak: he, banaan. (@casperjansen)
  • yup, geen kruid tegen gewassen. Onuitroeibaar. (@haayman)
  • Wit, en ja: een banaan. Maar ook eitje (Den Haag).  (@mrtnsnp)
  • ja hoor, mijn vorige, een witte Mango ook. (@xsstoffel)
  • Nee, ik nooit. Wellicht omdat ik een WAW heb ipv een Quest. De vorm maakt uit. (@noordkaapfujin)

De Velocar kende een periode van grote populariteit, die nog even opleefde in WWII toen brandstof schaars was, maar verdween uiteindelijk helemaal. Maar toen decennia later een nieuwe generatie velomobielen aarzelend het toneel betrad, werd het B-woord gelijk weer gewekt uit zijn sluimering. Zo moet het ongeveer gegaan zijn.

Ach, ik zelf ben er intussen zelfs een beetje aan gehecht geraakt. Ik zou 't niet meer willen missen. Stel je voor, je passeert een groepje spelende kinderen en je hoort ze roepen: "Velomobieeel!". Da's toch drie keer niks? Nee dan die mooie B, die langgerekte ááá, het hoort gewoon bij mij en mijn banaan  fiets.




9 opmerkingen:

  1. Leuk zo'n stukje geschiedenis.
    En dat banaan? Ook al is de Strada knaloranje, mijn leerlingen en ook passanten noemen hem banaan: beetje kleurenblind:P

    BeantwoordenVerwijderen
  2. En die geschiedenis lijkt zich deels te gaan herhalen : een aantal velomobielmakers wil naar de 4 wielen toe. Dat is immers een stuk stabieler en er is al aangetoond dat het amper meer lucht en rolweerstand hoeft te geven.

    Ook zie je dat een aantal van die velocars voor 2 personen is. Dat is ook iets wat velomobielen net weer iets breder inzetbaar zou kunnen maken, iets concurrerender tegenover de auto.

    Maar ja ten onder gegaan aan voor iedereen betaalbaar gemotoriseerd vervoer. En daaraan is nog geen einde gekomen dus een massale opleving uitgesloten.

    Toch lijkt het mij het bestuderen waard hoe efficient die voertuigen waren. Kun je met 2 man bijvoorbeeld ook comfortabel naast elkaar 25-35 km/u fietsen in 1 voertuig is dat nog steeds iets wat er nu niet is maar dat dus wel bestaan heeft. Bovendien moeten we verder zijn in lichtgewicht materialen van grote sterkte. Maar ook houten velocars zouden (weer) een verkooppunt kunnen zijn, mits duurzaam bekomen.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. De Velocar is zelfs al weer terug: http://www.vrijwiel.nl/vrijwieldefiets.html. Voor 5000 euro ben je gezellig met z'n tweeën onderweg. Breedte 126 cm!

      Verwijderen
    2. Velocars hadden typisch de vorm van een bootje, hadden dus een soort stroomlijn en waren zichtbaar zeer licht gebouwd. Die eigenschappen maakt hen verwant aan onze velomobielen.

      Jouw link leidt naar iets anders...ok, het voertuig heeft 4 wielen en trappers. maar het is in mijn ogen geen velo(citas)

      Verwijderen
  3. A Banana by any other name is still a Banana! My Quest is called a Banana Bike most often. It has been called other things too, but it always refers to the color yellow. I should have thought of that before I picked the color. Next one a Blue Velocar? .....Not!

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Leuk verhaal Paul! En banaan heb ik eigenlijk nog niet gehoord als de Mooie Rode beschreven word. Wel andere benamingen: Raketfiets, Torpedo, tot en met Reuzedildo! ☺

    Groeten, Adri.

    BeantwoordenVerwijderen
  5. Leuk, die geschiedenis. Ondanks mijn rode Strada, wordt ik toch ook regelmatig gezien als lid van de bananenclub. Ik zie het als een geuzennaam. Rode peper, die hoor ik ook nog wel eens.

    BeantwoordenVerwijderen
  6. Dag Paul,

    Als je zondag mee fietst, neem ik het boekje van de Spezi voor je mee. Daarin staat ook het e.e.a. aan geschiedenis in, ook over Le Velocar. Leuk!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hallo Casper,
      Dank je wel. Ja ik ben wel van plan om zondag weer mee te fietsen. Helemaal zeker is het nog niet...

      groet
      Paul

      Verwijderen